
Hacda Müzdelife Vakfesi Nedir? Ne Zaman ve Nerede ve Nasıl Yapılır?
Mekke’de, Arafat ile Mina arasında bulunan ve Hac ibadetinde Arafat’tan
sonra vakfe yapılan yerdir. Kelime anlamı olarak, yaklaşmak ve
yakınlaşmak manasına gelmektedir. Ayrıca burası, bir araya gelme,
toplanma anlamında olarak cem adı ile de anılır.
Müzdelife, adı ile bu bölgenin adlandırılması değişik şekillerde
yorumlanır. Hz. Âdem (a.s), Hz. Havva ile burada buluşmuş ve
birbirlerine yaklaşmışlardı.
Arafat ile Mina arasında yer almaktadır. Bu bölge Arafat’tan Mina’ya
doğru giderken Arafat’ın iki geçidinden sonra Muhasır vadisine kadar
olan kısma verilen addır.
Arafat vakfesi, güneşin batmasından sonra sona erer. Bunun arkasından,
Müzdelife’ye gidilir. Akşam ile yatsı namazı, yatsı vakti girdikten
sonra ikisi bir arada kılınır. İki namaz için tek bir ezan ile birlikte
iki kamet getirilir. Müzdelife vakfesi hac ibadetinin erkânındandır. Her
yerinde vakfe yapılabilir. Lakin en çok rağbet edilen Kuzah tepesinin
yanında vakfe yapmaktır. İmkân bulan hacı, vakfesini Kuzah tepesinin
üstüne çıkarak yapmakta ve Allah Teâlâ’yı zikretmektedir. Müslümanlar
burada dualarda bulunur ve samimi bir şekilde davranır. Cabir (r.a)’
nakledilen bir rivayette, Resulullah (s.a.v)’in Kuzah tepesine
yaklaştığı ve üzerine çıkıp Allah Teala’ya duada bulunduğu, tehlil,
tekbir ve kelime-i tevhid getirdiği bildirilmektedir. ( İbn Kudame, III,
421).
Vakfe’de akşam ile yatsı namazlarının bir arada kılınması, Hanefi
mezhebince vacip olarak kabul edilmektedir. Fecre kadar Müzdelife’de
bulunmak sünnet olarak kabul edilir. Vakfeyi, fecir ile güneş doğması
aralığında yapmak ise vaciptir.( İbn Abidin, İstanbul 1984, II,511)
Vakfenin sünneti sabah namazını ilk vakitte kılmaktır. Çünkü vakfeye
zaman kalması gerekir. Resulullah (s.a.v) fecrin hemen peşinden namazını
kılmıştır.( İbn Kudame, a. g. e. III, 420). Ortalık tam olarak
aydınlanana kadar vakfede bulunmak sünnettir. Şafiiler ve re’y ehli
böyle kabul ederler. İmam Maliki’ye göre ise, sünnet olarak, ortalık
iyice aydınlanmadan önce Müzdelife’den hareket etmelidir. (a. g e. III,
424)
Yatsı vakti geldiğinde, ezan okunur ve kamet getirilip ilk önce akşam
namazı kılınır. Selam verilir, sonra teşrik tekbiri getirilir. Yatsının
farzı kılınır. Teşrik tekbiri getirilir. Bu şekilde iki vakit farzı bir
ezan ve bir kamet ile eda edilir. Bu duruma Cem-i tehir denilir.
Müzdelife Vakfesi.
Harem sınırları içerisinde bulunan Müzdelife, Arafat ile Mina
arasındaki bölgenin adıdır (bk. MÜZDELİFE). a) Vakfe Yeri. Muhassir
vadisi hariç Müzdelife’nin tamamını vakfe yeri olarak belirten hadis
gereği (el-Muvaṭṭaʾ, “Ḥac”, 166, 167), bu vadi dışında Müzdelife’nin
herhangi bir yerinde vakfe yapılabilir. Muhassir vadisinde vakfe
yapılırsa bu çoğunluğa göre geçersiz, bazı fakihlere göre ise mekruh
fakat geçerli sayılır. b) Hükmü. “Arafat’tan -Müzdelife’ye- akın edince
Meş‘ar-i Harâm’da Allah’ı anın …” âyeti (el-Bakara 2/198) ve
Müzdelife’de vakfe yapmayanın haccının tamamlanmış sayılmayacağını
bildiren hadis (Tirmizî, “Ḥac”, 57) Müzdelife vakfesinin meşruiyetini
göstermekle birlikte fakihler bu vakfenin hükmünde ihtilâf etmiştir.
Leys b. Sa‘d, Evzâî ve İbn Hazm’a göre Müzdelife vakfesi haccın bir
rüknüdür. Dört mezhebe göre ise Müzdelife’de gecelemek ya da vakfe
yapmak vâciptir. Hz. Peygamber’in özür sahiplerinin sabahı beklemeden
Müzdelife’den ayrılmalarına izin vermesi (Buhârî, “Ḥac”, 98) burada
gecelemenin veya vakfenin rükün olmadığını göstermektedir. Bu sebeple
hastalık, yaşlılık, aşırı kalabalık gibi durumlarda Müzdelife vakfesi
terkedilebilir ve bundan dolayı bir ceza gerekmez. Vakfe süresince
uyumak, niyet etmemek, abdestsiz, cünüp veya âdet halinde olmak vakfenin
sıhhatine engel değildir. Vakfenin yerine gelmesi için zamanında kısa
bir an da olsa Müzdelife’de bulunmak yeterlidir. c) Zamanı. Arefe günü
güneş battıktan sonra Arafat’tan Müzdelife’ye intikal edilir ve gece
Müzdelife’de kalınır. Akşamla yatsı namazlarını Müzdelife’de yatsı
namazı vaktinde birleştirerek (cem‘-i te’hîr) kılmak Hanefîler’e göre
vâcip, diğer mezheplere göre sünnettir. Hanefîler’e göre Müzdelife’ye
varmadan yolda kılınan akşam namazı sahih kabul edilmez ve Müzdelife’ye
vardıktan sonra yatsı namazıyla cemedilerek tekrar kılınması gerekir.
Burada da cem‘ sırasında iki farz namaz arasında nâfile kılınmaz.
Hanefîler’e göre Müzdelife vakfesinin zamanı kurban bayramının birinci
günü fecir vaktinin girmesiyle başlar ve güneş doğuncaya kadar devam
eder, gece boyu Müzdelife’de kalınsın veya kalınmasın bu süre içerisinde
orada bulunmak vakfenin sıhhati için yeterlidir. Mâlikîler’e göre
gecenin herhangi bir vaktinde, Şâfiî ve Hanbelîler’e göre gece
yarısından sonra kısa bir süre de olsa Müzdelife’de bulunmak vâciptir.
Bu üç mezhebe göre Müzdelife’de fecirden sonra güneş doğuncaya kadar
vakfe yapmak sünnettir. d) Sünnetleri: 1. İlk bayram gecesini
Müzdelife’de geçirmek. 2. Müzdelife’ye intikal süresince sükûneti
korumak, vakarlı davranmak, başkalarını rahatsız etmeyip dua ile meşgul
olmak. 3. Vakti girer girmez sabah namazını eda etmek ve namazı
kıldıktan sonra hemen vakfeye durmak. 4. Mümkünse vakfeyi Meş‘ar-i Harâm
denilen Kuzah tepesi yakınında yapmak. Vakfe süresince dua, tesbih,
telbiye, tekbir ve tehlîl ile meşgul olmak. 5. Vakfeden sonra güneşin
doğmasını beklemeden Mina’ya hareket etmek.