Hacda Müzdelife Vakfesi Nedir? Ne Zaman ve Nerede ve Nasıl Yapılır?

Mekke’de, Arafat ile Mina arasında bulunan ve Hac ibadetinde Arafat’tan sonra vakfe yapılan yerdir. Kelime anlamı olarak, yaklaşmak ve yakınlaşmak manasına gelmektedir. Ayrıca burası, bir araya gelme, toplanma anlamında olarak cem adı ile de anılır.

Müzdelife, adı ile bu bölgenin adlandırılması değişik şekillerde yorumlanır. Hz. Âdem (a.s), Hz. Havva ile burada buluşmuş ve birbirlerine yaklaşmışlardı.

Arafat ile Mina arasında yer almaktadır. Bu bölge Arafat’tan Mina’ya doğru giderken Arafat’ın iki geçidinden sonra Muhasır vadisine kadar olan kısma verilen addır.

Arafat vakfesi, güneşin batmasından sonra sona erer. Bunun arkasından, Müzdelife’ye gidilir. Akşam ile yatsı namazı, yatsı vakti girdikten sonra ikisi bir arada kılınır. İki namaz için tek bir ezan ile birlikte iki kamet getirilir. Müzdelife vakfesi hac ibadetinin erkânındandır. Her yerinde vakfe yapılabilir. Lakin en çok rağbet edilen Kuzah tepesinin yanında vakfe yapmaktır. İmkân bulan hacı, vakfesini Kuzah tepesinin üstüne çıkarak yapmakta ve Allah Teâlâ’yı zikretmektedir. Müslümanlar burada dualarda bulunur ve samimi bir şekilde davranır. Cabir (r.a)’ nakledilen bir rivayette, Resulullah (s.a.v)’in Kuzah tepesine yaklaştığı ve üzerine çıkıp Allah Teala’ya duada bulunduğu, tehlil, tekbir ve kelime-i tevhid getirdiği bildirilmektedir. ( İbn Kudame, III, 421).

Vakfe’de akşam ile yatsı namazlarının bir arada kılınması, Hanefi mezhebince vacip olarak kabul edilmektedir. Fecre kadar Müzdelife’de bulunmak sünnet olarak kabul edilir. Vakfeyi, fecir ile güneş doğması aralığında yapmak ise vaciptir.( İbn Abidin, İstanbul 1984, II,511)

Vakfenin sünneti sabah namazını ilk vakitte kılmaktır. Çünkü vakfeye zaman kalması gerekir. Resulullah (s.a.v) fecrin hemen peşinden namazını kılmıştır.( İbn Kudame, a. g. e. III, 420). Ortalık tam olarak aydınlanana kadar vakfede bulunmak sünnettir. Şafiiler ve re’y ehli böyle kabul ederler. İmam Maliki’ye göre ise, sünnet olarak, ortalık iyice aydınlanmadan önce Müzdelife’den hareket etmelidir. (a. g e. III, 424)

Yatsı vakti geldiğinde, ezan okunur ve kamet getirilip ilk önce akşam namazı kılınır. Selam verilir, sonra teşrik tekbiri getirilir. Yatsının farzı kılınır. Teşrik tekbiri getirilir. Bu şekilde iki vakit farzı bir ezan ve bir kamet ile eda edilir. Bu duruma Cem-i tehir denilir.


Müzdelife Vakfesi.

Harem sınırları içerisinde bulunan Müzdelife, Arafat ile Mina arasındaki bölgenin adıdır (bk. MÜZDELİFE). a) Vakfe Yeri. Muhassir vadisi hariç Müzdelife’nin tamamını vakfe yeri olarak belirten hadis gereği (el-Muvaṭṭaʾ, “Ḥac”, 166, 167), bu vadi dışında Müzdelife’nin herhangi bir yerinde vakfe yapılabilir. Muhassir vadisinde vakfe yapılırsa bu çoğunluğa göre geçersiz, bazı fakihlere göre ise mekruh fakat geçerli sayılır. b) Hükmü. “Arafat’tan -Müzdelife’ye- akın edince Meş‘ar-i Harâm’da Allah’ı anın …” âyeti (el-Bakara 2/198) ve Müzdelife’de vakfe yapmayanın haccının tamamlanmış sayılmayacağını bildiren hadis (Tirmizî, “Ḥac”, 57) Müzdelife vakfesinin meşruiyetini göstermekle birlikte fakihler bu vakfenin hükmünde ihtilâf etmiştir. Leys b. Sa‘d, Evzâî ve İbn Hazm’a göre Müzdelife vakfesi haccın bir rüknüdür. Dört mezhebe göre ise Müzdelife’de gecelemek ya da vakfe yapmak vâciptir. Hz. Peygamber’in özür sahiplerinin sabahı beklemeden Müzdelife’den ayrılmalarına izin vermesi (Buhârî, “Ḥac”, 98) burada gecelemenin veya vakfenin rükün olmadığını göstermektedir. Bu sebeple hastalık, yaşlılık, aşırı kalabalık gibi durumlarda Müzdelife vakfesi terkedilebilir ve bundan dolayı bir ceza gerekmez. Vakfe süresince uyumak, niyet etmemek, abdestsiz, cünüp veya âdet halinde olmak vakfenin sıhhatine engel değildir. Vakfenin yerine gelmesi için zamanında kısa bir an da olsa Müzdelife’de bulunmak yeterlidir. c) Zamanı. Arefe günü güneş battıktan sonra Arafat’tan Müzdelife’ye intikal edilir ve gece Müzdelife’de kalınır. Akşamla yatsı namazlarını Müzdelife’de yatsı namazı vaktinde birleştirerek (cem‘-i te’hîr) kılmak Hanefîler’e göre vâcip, diğer mezheplere göre sünnettir. Hanefîler’e göre Müzdelife’ye varmadan yolda kılınan akşam namazı sahih kabul edilmez ve Müzdelife’ye vardıktan sonra yatsı namazıyla cemedilerek tekrar kılınması gerekir. Burada da cem‘ sırasında iki farz namaz arasında nâfile kılınmaz. Hanefîler’e göre Müzdelife vakfesinin zamanı kurban bayramının birinci günü fecir vaktinin girmesiyle başlar ve güneş doğuncaya kadar devam eder, gece boyu Müzdelife’de kalınsın veya kalınmasın bu süre içerisinde orada bulunmak vakfenin sıhhati için yeterlidir. Mâlikîler’e göre gecenin herhangi bir vaktinde, Şâfiî ve Hanbelîler’e göre gece yarısından sonra kısa bir süre de olsa Müzdelife’de bulunmak vâciptir. Bu üç mezhebe göre Müzdelife’de fecirden sonra güneş doğuncaya kadar vakfe yapmak sünnettir. d) Sünnetleri: 1. İlk bayram gecesini Müzdelife’de geçirmek. 2. Müzdelife’ye intikal süresince sükûneti korumak, vakarlı davranmak, başkalarını rahatsız etmeyip dua ile meşgul olmak. 3. Vakti girer girmez sabah namazını eda etmek ve namazı kıldıktan sonra hemen vakfeye durmak. 4. Mümkünse vakfeyi Meş‘ar-i Harâm denilen Kuzah tepesi yakınında yapmak. Vakfe süresince dua, tesbih, telbiye, tekbir ve tehlîl ile meşgul olmak. 5. Vakfeden sonra güneşin doğmasını beklemeden Mina’ya hareket etmek.