Hacda Mina da Şeytan Taşlama

Hacda şeytan taşlamak farz mıdır?

Hanefi mezhebine göre haccın farzları bir şart ve iki rükundan ibarettir. Bunlardan ihrama girmek haccın şartı, “Arafatta vakfe yapmak” ve “ Kabe’yi tavaf etmek” ise haccın rükünleridir. Yani şeytan taşlamak haccın farzlarından değil vaciplerindendir. Vacip oluşu Peygamberimiz (s.a.v.) in fiili sünneti ve icma (Hz. Peygamber (s.a.v.)’in vefatından sonra herhangi bir devirde alimlerin, dinî bir meselenin hükmü hakkında ittifak etmeleri) ile sabittir. Bu nedenle şeytana hiç taş atmayan ya da atılması gereken taşların yarısından fazlasını atmayan kişilerin ceza olarak keçi veya koyun kesmesi gerekir.

, haccın farzlarından olan Arafat da vakfeden sonra, kurban bayramın birinci günü şeytan taşlama başlar ve ikinci, üçüncü günleri devam eder. Arafattan dönüş yorgunluğu, uykusuzluk, izdiham ve sıcaktan dolayı şeytan taşlama çok sabır gerektiren bir iştir.

Hacda şeytan taşlama nerede yapılır ?


Hacı adayları tarafından hacda şeytan taşlama nerede yapılır diye merak edilir. Şeytan taşlamanın yapıldığı bölgenin adı Mina’dır. Mina’da üç adet şeytan taşlama yeri vardır. Mina’dan Mekke’ye doğru geliş yönünde sırasıyla; Cemre-i Sağir ( küçük şeytan), Cemre-i Vusta (orta şeytan), Cemre-i Kübra (büyük şeytan) olarak isimlendirilirler. Bunların hepsine birden şeytanlar anlamında Cemarat denir. Buradaki otobüs duraklarının olduğu yerde cemarat olarak bilinir. Yani Hacda şeytan taşlama Cemarat denilen yerde yapılır.
Hacda şeytan taşlama ne zaman yapılır?

Hacda şeytan taşlama, bayramın birinci günü tan yerinin ağarmasından itibaren başlar ertesi gün aynı vakte kadar devam eder. Ancak yapılan uygulamada hacılar arefe günü Arafattan inerken akşam ve yatsı namazını birleştirip yatsının vaktinde Müzdelifede kıldıktan sonra ilerleyen saatlerde Mina’ya doğru hareket ederler. Gece saat on ikiyi geçip yeni gün başlayınca Cemerata vardıklarında büyük şeytana yedi taş atarlar. Bayramın 2. ve 3. günlerinde ise şeytan taşlama vakti öğleden sonra başlayıp ertesi gün tan yerinin ağarmasına kadardır. Bu günlerde öğleden önce taşlanması caiz değildir. Bayramın 2. ve 3. günü sırasıyla küçük, orta ve büyük şeytana 7’şer taş atılır. Minada gecelemeyenler bayramın 4. günü şeytan taşlama yapmazlar. Böylece Hacda şeytan taşlama görevi bitirilir.


Hacda şeytan taşlamada kaç taş atılır?

Hacda şeytan taşlama yapılırken kaç taş atılmalı diyenler çok fazla.Yani cevabı merek edilen sorulardan biridir. Minada gecelemeyenler bayramın 1. günü yedi 2. ve 3.günü 21 olmak üzere toplam 49 taş atarlar. Minada geceleyenler ise 4. günü 21 taş daha atarlar. Toplamda yetmiş taş atmış olurlar.


Hacda şeytan taşlama nasıl yapılır?

Taşları havuza üç beş metre mesafeden, tek tek ve fırlatarak atmak gerekir. Yedi taşı bir defada atmak caiz değildir. Taşların şeytanın en fazla bir buçuk metre uzağına düşmesi gerekir. Aksi takdirde daha uzağa düşen taşlar atılmış sayılmaz. Yedi taşı peş peşe atmak gerekir. Gücü yeten kişi bizzat kendisi taşlama yapmalıdır. Gücü yetmeyen kişi vekil tayin edebilir.

Hacda şeytan taşlama; haksızlıkları, zülmü ve zorbalığı protosta etmek anlamına gelir. Şeytanı taşlayan hacı, bu hareketiyle şeytanın yoluna uyanlara, şeytana, kötülüklere karşı çıkmış olur. Kendisinin de bundan böyle asla şeytana uymayacağına dair kendine bir nevi söz vermiş olur. Şeytannın insanı saptırma planları, eylemleri her zaman geçerli ve söz konusudur onun için şeytan taşlamak bir çeşit karşı durma, bir çeşit eylemdir.

ŞEYTAN TAŞLAMA NEDİR? NASIL YAPILIR?

İslam’ın beş farzından biri olan

çok önemli ibadetlerdendir. Birçok yönü ile diğer ibadetlerden farklı uygulamalara sahiptir. Mahşeri bir prova olan hac ibadeti, kitlesel eğitimin zirvesindedir. Hac ibadeti içerisinde özel bölümler bulunmaktadır. Bu özel bölümlerden birisi de şeytan taşlamadır. Bu yazımızda “ Şeytan taşlama nedir? Nasıl yapılır? Sorularına en basit bir anlatımla cevap vereceğiz.

ŞEYTAN TAŞLAMA NEDİR ?

Şeytan taşlama, öncelikle iç dünyadaki şeytanı taşlamaktır. Şeytan; Hazreti İbrahim, Hazreti İsmail ve Hacer validemize vesvese vermeye çalışarak, onları Allah’ın emrinden geri çevirmeye çalışmıştır. Onlar ise şeytanın tuzağına düşmemişler ve ona uymamışlardır. Hac ibadetinde vacip bir rükün olan şeytan taşlama, Hazreti İbrahim, Hazreti İsmail ve Hacer validemizin şeytanı kovmalarının hatırası olarak canlandırılır. Şeytan taşlamadan asıl maksat içimizdeki şeytanı taşlamaktır. Esas olan bize vesvese veren şeytana bir meydan okumadır. Onunla mücadele etmeye bir kasttır.

ŞEYTAN TAŞLAMA NASIL YAPILIR?

Peygamber Efendimiz (SAV) “Hac Arafat’tır “ demiştir. Hac ibadeti için Mekke’ye gelen hacılar, bu görevi yerine getirmek için, öncelikle Arafat’a akın ederler. Arafat vakfesinden sonra Müzdelife’ye yolculuk başlar. Müzdelife’de vakfe yapıldıktan sonra, Camarat’ta ezeli düşmanımız olan şeytanı taşlamak için taş toplanır. Taşlar toplandıktan sonra çok daha uzun bir yolculuk başlar. Bu yolculuk yürüyüş yaparak gerçekleştirilir. Mina’dan geçerek Camarat’a varılır. İlk gün sadece büyük şeytan taşlanır. Büyük şeytana yedi taş atılır. Büyük Cemre (Cemre-i Akabe) olarak adlandırılır. Büyük Cemre Mekke yönündeki ilk Cemre’dir. Şeytan taşlandığı zaman “Bismillah, Allâhu Ekber, rağmen lişşeytâni ve hizbihi,” duası okunur.

Taşlama yapılırken usulüne uygun hareket edilmesi gerekmektedir. Taşlama yaparken şeytanın hilelerine dikkat edilmesi gerekir. Taşlama esnasında galeyana gelerek bağırtı ve çağırtı ile taşlamadan uzak durulmalıdır. Taşlama sırasında elimizi omuz hizasına kadar kaldırıp taşlama yapılmalıdır. Başkalarına rahatsızlık vermeden yapılan taşlama en uygun taşlamadır. Taşlama bittikten sonra, ileride insanların yol güzergâhını kapatmayacak bir kenarda Kâbe’ye dönerek dua edilir. Duamızda Allah’tan yardım istenir. Şeytanın şerlerinden ve tuzaklarından Allah’a sığınılır.

Bayramın ikinci, üçüncü günlerinde ise; öncelikle küçük şeytana ( Cemre-i Suğra ) yedi taş atılır. Daha sonra yine tenha bir yerde dua edilir. Daha sonra orta şeytana (Cemre-i Vusta ) yedi taş atılır ve yine tenha bir yerde dua edilir. En son büyük şeytana ( Cemre-i Akabe ) yedi taş atılır ve tenha bir yerde dua edilir. Böylelikle şeytan taşlama görevi tamamlanmış olur. Her taşlamada “Bismillah, Allâhu Ekber, rağmen lişşeytâni ve hizbihi,” duasının okunması efdaldir.

ŞEYTAN TAŞLAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Şeytan taşlama esnasında dünyevi meseleler konuşulmaz.
Şeytan taşlama süresince şeytandan Allah’a sığınmak en uygun davranıştır.
Şeytan taşlama yapılırken şeytanın galeyanına gelmemek için gayret gösterilmelidir.
Şeytan taşlamada sadece taş atılır, terlik ve benzeri eşyalar atılmaz.
Şeytan taşlama esnasında “Bismillah, Allâhu Ekber, rağmen lişşeytâni ve hizbihi,” duasını okumaya gayret edin.
Şeytan taşlama işini sırasına riayet ederek yapın.
Şeytan taşlama sırasında izdihama sebep olmamak için, yol güzergâhlarını kapatmayın.
Şeytan taşlama görevini yerine getirirken kafilenizden ayrılmayın.
Artan taşlarınız olursa uygun bir yere bırakınız.
Taşlamadan sonra kafile başkanınızla birlikte otelinize gidin.


Hacta şeytan taşlamanın hikmeti nedir?

Bilindiği gibi hac, mevsiminde Mina’da, Kurban Bayramının birinci, ikinci ve üçüncü günleri Akabe Cemresi, Küçük Cemre ve Orta Cemre olmak üzere üç şekilde şeytan taşlanır. Bu ibadet vaciptir. Burada yapılan hareketler, haccın şeairindendir. Güzel bir hatırayı yad etmektir. Bütün insanlığın ortak düşmanı olan şeytanı taşa tutarak lanetlemektir.

Burada temsili olarak tespit edilmiş olan üç yerde taşlama yapılır. Bu ibadet şekli bize İbrahim Aleyhisselamdan intikal etmiştir.

Bu hususta iki rivayet var. Birisi şöyle:

Hz. İbrahim, bir imtihan olarak Allah’ın emri ile oğlu Hz. İsmail’i kurban etmeye götürürken şeytan önlerine çıkar. Hz. İbrahim’in babalık şefkatini istismar etmeye kalkarak, bu işten vaz geçirmeye çalışır. Fakat ters yüz edilir. Bundan sonra Hz. İsmail’e musallat olur. Cenab-ı Hakkın emrini babasının yanlış anladığını, annesini gözü yaşlı olarak geride bıraktığını fısıldayarak, emre boyun eğmemesini telkin eder. Şeytanın desiselerine hiç aldırış etmeyen Hz. İsmail, onu yanından kovmakla kalmaz, arkasından da yedi tane taş atar.

İşte hacıların cemrelerde taş atmaları bu hadisenin hatırlanması ve yeniden yaşanmasıdır.

Bu hususta İbni Abbas’ın rivayeti de şöyledir:

“Hz. İbrahim hac ibadetini yapmaya geldiği zaman, Akabe Cemresi yanında şeytan ona göründü. Bunun üzerine onu yedi adet taşla taşladı, şeytan yere battı. Sonra Orta Cemre yanında şeytan ona tekrar göründü. Yedi taş da orada attı. Böylece şeytan tekrar yere battı. Bir müddet sonra Küçük Cemrenin yanında yine karşısına dikildi. Burada da yedi taş daha atınca artık şeytan iyice yere yığılıp kaldı.”

Bundan sonra İbni Abbas, şöyle diyor:

“Siz ancak şeytanı taşlıyor ve ancak atanız İbrahim Aleyhisselamın yolunu izliyorsunuz.” (Müsned, 1/297)

Bu ibadet şekli, Hz. Âdem’den beri her insanın ortak düşmanı olan şeytanın arzusuna icabet etmemek, onun vesveselerine aldırmamak, iman çemberi içinde, şeytanı bir kere daha kahretmek, yerin dibine geçirmektir. Bu taşlama, kötü niyetlere, şer kuvvetlere karşı bir zindelik gösterisi, her çeşit kötülükleri yenme azminin sembolleşmesi, Rabbimizle yapılan manevi anlaşmanın icrasıdır.

Peygamber Efendimiz (a.s.m.) şöyle buyururlar:

“Beytullahın çevresinde dönmek, Safa ile Merve arasında gidip gelmek, şeytanı taşlamak, hepsi Allah’ın şeairini (İslamın alamet ve işaretlerini) ayakta tutmak içindir.” (Feyzu’l-kadir, 2/573)

Hac mevsiminde mü’minler bu çeşit ibadetleri yapmakla Rablerine olan kulluklarını dile getiriyor, Ona kul ve muhatap olmanın zevk ve hazzını yaşıyorlar.

Neden büyük, orta, küçük şeytan taşlama yerleri vardır?

Günümüzde yapılan şeytan taşlama yerleri, sayısı ve sembolik olması gibi durumlar, Peygamber Efendimiz (asm)’in uygulamalarına dayanır ve aynen devam etmektedir. Hiçbir değişiklik yoktur.

Hacda şeytan taşlama sırasında atılan taşlara ve bu taşların atıldığı yerlere Cemre denir.

Sözlükte “kor parçası; çakıl taşı” gibi manalara gelen cemre, bir fıkıh terimi olarak hacıların Kurban Bayramı günlerinde Mina’da attıkları küçük taşların her birini ve bu taşların atıldığı üç ayrı yeri ifade eder. Çoğulu cimâr ve cemerâttır. Bu yerlere taş atılması işine de remy-i cimâr denir.

Cemrelerden Mina-Mekke yönündeki ilkine küçük veya birinci cemre (el-cemretü’s-suğrâ, el-cemretü’l-ûlâ), ikincisine orta cemre (el-cemretü’l-vüstâ), üçüncüsüne de büyük cemre veya Akabe cemresi (el-cemretü’l-kübrâ, cemretü’l-Akabe) adı verilir.

Birinci cemre ile orta cemre arasında 156,40 m., orta cemre ile Akabe cemresi arasında 116,77 m. mesafe bulunmaktadır.

“Şeytan taşlama” diye de adlandırılan bu atışlar, Hz. İbrahim’i Allah’ın emrini yerine getirmekten alıkoymak isteyen şeytanın yine onun tarafından Mina’da taşlanmasının hatırasını yaşatmakta ve insanları daima günaha sokmaya çalışan şeytana karşı bir tür tepki ve direnmeyi temsil etmektedir.

Bir hadiste rivayet edildiğine göre, Hz. İbrahim (as) Kabe’nin inşasını tamamladıktan sonra Cebrail’in yol göstermesiyle ilk haccını yaptığı ve oğlu İsmail’i kurban etmeye götürdüğü esnada, Mina’nın söz konusu üç yerinde önüne çıkan şeytanı taşlamıştır. (Müsned, I, 297, 306-307; Hâkim, I, 466; Beyhaki, V, 153-154)

Bu rivayetlerden biri şöyledir:

İbn Abbas’ın bildirdiğine göre, Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurdu:

“İbrahim (as) hac menasiki için geldiğinde, Akabe cemresi yanında şeytan O’na gözüktü, İbrahim (as) ona yedi taş atarak yere geçirdi. İkinci cemre yanında tekrar Hz. İbrahim’e gözüktü. Aynı şekilde ona yedi taş atarak yere geçirdi. Üçüncü cemre yanında yine gözükünce, aynı şekilde yedi taş attı, nihayet şeytan yerin dibine geçti.”

İbn Abbas bu bilgiyi aktardıktan sonra: “Şeytanı taşlıyorsunuz ve babanız (İbrahim)’in sünnetine tabi oluyorsunuz.” dedi. (Müsned, I, 297)

Hz. Peygamber (asm) de Veda haccı sırasında bu cemrelere taş atmış ve özellikle bu esnada hac ibadetinin yapılış şeklinin kendisinden öğrenilmesini istemiştir. (Müslim, Hac, 310-312)

Bundan dolayı kurban bayramının birinci günü Akabe cemresine, diğer üç gün de her üç cemreye taş atılması fakihlerin ittifakı ile vacip olup terkinden dolayı ceza kurbanı (dem) gerekir.

Hacılar Akabe cemresini taşladıktan sonra kurbanlarını kesebilir, traş olup Kâbe’yi tavafa ve sa‘y etmeye gidebilirler.

Bayramın birinci ve ikinci günlerinde geceyi Mina’da geçirmek Hanefîler’e göre sünnet, diğer üç mezhebe göre ise vaciptir. Yine bayramının ikinci, üçüncü ve Mina’da kalınması halinde dördüncü günleri sırayla birinci, orta ve Akabe cemrelerine yedişer taş atılır.

Özetle, sahih hadislerde bu uygulamanın Hz. İbrahim’in sünnetine dayandığı açıkça belirtilmekte, sembolik olarak şeytanın taşlandığı bilinmekte ve Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (asm)’in uygulamasına göre aynen devam etmektedir.